De MRS gaat gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen, onder andere aan de minister van Infrastructuur en Waterstaat, die verplicht is om op dit advies te reageren. De MRS volgt de Omgevingsraad Schiphol op, nadat geconcludeerd is dat dit poldermodel niet meer werkte. Het besluit om Schiphol een plafond op te leggen van 440.000 vluchten per jaar laat een voorzichtige kentering zien in het denken. Over de verdere toekomst van de luchthaven Schiphol is een brede maatschappelijke en politieke discussie nodig. Welke vluchten zijn echt nodig om onze internationale bereikbaarheid te waarborgen? Hoe vertalen we doelen op het gebied van fijnstof, klimaat en stikstof naar harde publieke randvoorwaarden voor het vliegverkeer? Is de huidige intensiteit van het vliegverkeer te handhaven, gelet op de ambitie om in de Schipholregio 150.000 nieuwe woningen te bouwen? Etc.
Experimenteerregeling
De MRS heeft in juli 2023 kennis kunnen nemen van de uitspraak van het gerechtshof in Amsterdam dat de krimp van Schiphol naar 460.000 vliegbewegingen per jaar toch mag doorgaan. Het gerechtshof heeft dus in het voordeel van de Staat geoordeeld, die in de rechtszaal tegenover luchtvaartmaatschappijen stond die de krimp wilden voorkomen.
Hoe is de situatie nu?
Sinds 2010 wordt het Nieuw Normen- en Handhavingsstelsel Schiphol (NNHS) toegepast. Hierin staat onder andere dat vooral de start- en landingsbanen gebruikt moeten worden die de minste hinder voor de omgeving opleveren. Dit zijn de zogenaamde primaire banen, waar de Polderbaan een voorbeeld van is. De Zwanenburgbaan is een secundaire baan. De regels uit het NNHS liggen nog niet vast in de wet. Voordat het NNHS kwam, werd er naar de handhavingspunten gekeken. Het geluid mocht bij deze punten niet harder zijn dan afgesproken, oftewel de grenswaarde niet overschrijden. Deze handhavingspunten staan nu nog in de wet. Het kabinet besloot te gaan handhaven op de regels van het NNHS, die nog niet in de wet stonden (anticiperend handhaven). Dat leverde een vreemde situatie op: als het geluid bij een handhavingspunt door het NNHS harder was dan afgesproken, leverde dat geen sanctie op. Er werd dus niet tegen opgetreden. Het kabinet wil dat nu dus wel gaan doen.
Wat staat er in de experimenteerregeling?
In de experimenteerregeling ‘strikt preferentieel baangebruik’ staat dat Schiphol moet krimpen met 60.000 vliegbewegingen om de geluidhinder terug te dringen. Verder staan er onder andere ook nieuwe grenswaarden voor de handhavingspunten in. Het gaat dan om het NNHS, maatregelen voor minder hinder en maatregelen voor vliegveiligheid. De grenswaarden zijn bovendien al die jaren niet aangepast, terwijl dat volgens het ministerie normaal wel gebeurt.
Resumé:
Voorheen stond alleen het economisch belang voorop; nu ook het belang van omwonenden en milieu;
Het kabinet heeft uitgesproken dat de economische functie behouden moet worden;
Berekend is dat daarbij 400.000-440.000 vluchten nodig zijn;
Het kabinet heeft de bovengrens aangehouden (440.000);
We gaan – om in vliegtermen te blijven – in een tweetrapsraket van 460.000 naar uiteindelijk 440.000 vluchten;
Beëindiging van anticiperend handhaven en experimenteerregeling van kracht per 31 maart 2024;
Stoppen met gedogen: in nieuwe situatie zal worden gehandhaafd.
Stand van zaken
De MRS-leden hebben de voorliggende tijdelijke regeling beoordeeld op de verwachte geluidshinder- en slaapverstoringseffecten van het experiment in relatie tot de gerealiseerde geluidsbelasting in 2019. De MRS stelt vast dat het in de tijdelijke regeling begrepen experiment, per saldo bezien, een positief effect kan hebben op de hinderbeleving.
De MRS-leden constateren tevens dat het experiment in een aantal woongebieden middels verhoogde grenswaarden (aanzienlijke) negatieve geluidshinder- en slaapverstoringseffecten kan hebben in relatie tot het vigerende LVB 2008. De minister heeft de MRS er niet van overtuigd dat het verhogen van grenswaarden in deze woongebieden nodig is om de uitvoerbaarheid van de regeling voor de sector te borgen. De MRS-leden vinden het van groot belang dat in het kader van de toegezegde monitoring/evaluatie van het experiment word verkend of en hoe eventuele ruimte binnen de grenswaarden kan worden benut om de verhoging ongedaan te maken. Tevens moet concreet worden uitgewerkt hoe het stelsel van grenswaarden kan worden doorontwikkeld tot een effectief systeem voor lokale bescherming tegen geluidshinder en slaapverstoring, met een fijnmazig netwerk van meetpunten en handhaving op basis van geluidsmetingen. Daarmee kan tevens een einde komen aan de ‘per saldo’ benadering van hinder.
Voor de bewonersvertegenwoordigers in de MRS is van groot belang dat het plafond van 460.000 vluchten voor het zomerseizoen 2024 wordt vertaald naar de capaciteitsdeclaratie. Zij gaan er daarnaast van uit dat de regering vasthoudt aan het voornemen om de capaciteit van Schiphol voor 2024/25 op basis van de Balanced Approach-procedure te begrenzen op 440.000 vluchten.
Niets is nog zeker
Zoals eenieder weet is het kabinet gevallen en zou een nieuw (rechts) kabinet roet in het eten kunnen gooien. Onderwerpen, en met name wetsvoorstellen, die politiek gevoelig liggen, kunnen in de periode dat een kabinet demissionair is door de Tweede en/of Eerste Kamer controversieel worden verklaard. Dat betekent dat ze niet op de Kameragenda komen, totdat er een nieuw kabinet is aangetreden. Er is uiteraard discussie mogelijk over welke onderwerpen controversieel zijn, waarover de Eerste en Tweede Kamer dan zo nodig een afzonderlijk besluit nemen. Als regel adviseren de Kamercommissies om welke onderwerpen het gaat.
Wat er met onderhavig onderwerp (Schiphol krimp) gaat gebeuren, is nu dus nog niet zeker. Wat het ook wordt, we proberen de belangen van de inwoners van Zwanenburg en Halfweg zo goed en zo kwaad als het gaat te behartigen. Daarbij houden we altijd ruggespraak met de dorpsraad. Ook houden we te allen tijde in ons achterhoofd dat vele dorpsgenoten qua werk financieel afhankelijk zijn van Schiphol. We zijn dan ook zeker niet tegen Schiphol, maar wel voor een nieuwe (gezonde) balans tussen vliegverkeer en leefbaarheid. We houden u op de hoogte van verdere ontwikkelingen!
Cees Steur